Musings

श्वास घ्या व श्वास सोडा. पूर्ण लक्ष श्वासाकडे द्या. मनात आणि कुठले विचार नकोत. श्वास घ्या व हळूहळू श्वास सोडा. सुरेशराव त्याप्रमाणे करत होते. तेवढ्यात त्यांना आठवले, जाताना भाजी घेऊन जायचे आहे. बायकोने बजावले आहे. अरे, हे काय मनात आले! श्वास घ्या, श्वास सोडा. दुसरे विचार नकोत. पण आज संध्याकाळची सोसायटीतली सभा मात्र चांगलीच गाजणार. पार्किंगचा प्रश्न अगदी ज्वलंत झालाय. पण ते जाऊदे. श्वास घ्या, श्वास सोडा. चिरंजीवांची परिक्षा आठवड्यावर येऊन ठेपली. पण अभ्यासाचे नाव नाही. ऐनवेळी रात्री जागवणार. अरे, पुन्हा भरकटलो. काॅन्सनट्रेट. श्वास घ्या, श्वास सोडा. त्या कुलकर्ण्याला मेमो दिला पाहिजे. काही काम करत नाही. दिवसभर इकडे तिकडे टाइमपास करत फिरतो. चचच. काय हे. कशाला आलोय इथे? लक्ष दे नीट. श्वास घ्या, श्वास सोडा. मनात कुठलेही विचार नकोत.

'कोसला' ही भालचंद्र नेमाडेंची सुप्रसिद्ध कादंबरी नुकतीच वाचून पूर्ण केली. मला वाटत होतं कादंबरी खूप गंभीर वगैरे असेल. पण वाचायला सुरूवात केली आणि लेखनाच्या प्रवाही शैलीत कधी वाहात सुटलो कळलंच नाही. पंचवीस वर्षाच्या महाविद्यालयीन युवकाचे हाॅस्टेल व काॅलेज जीवनाचे चित्रण कादंबरीत रंगवले आहे. तो एका खेड्यातून शहरात शिकायला आला आहे. तीन चार वर्षांच्या काॅलेज जीवनातील त्याचा संघर्ष, त्याचे उपद्व्याप, त्याने जमवलेले मित्र, परिक्षा, अभ्यास, जागरण अशा अनेक गोष्टी कथेच्या अनुषंगाने येतात. विचारांची तारूण्यसुलभ बंडखोरी, जुन्याचा तिरस्कार, नव्याचे आकर्षण वगैरे वाचताना आपला काळ आठवल्याशिवाय राहात नाही. मात्र ही कादंबरी एवढी का गाजली ते मला कळेना. १९६३ सालची कादंबरी आहे. मला वाटतं त्या काळाचा विचार करता ती खूपच निर्भीड, प्रांजळ व बंडखोर असल्यामुळे तेव्हाच्या तरूणाईत ती लोकप्रिय झाली असावी. ह्या कादंबरीला अनेक पुरस्कार मिळाले व ती अनेक भाषांत रूपांतरीत झाली. शेवटी मी माझ्या एका सुविद्य व साहित्यात चांगला रस व रूची असलेल्या मित्राला त्याचे मत विचारले. तो म्हणाला की एखाद्या विशिष्ट वयाच्...

गेले दोन दिवस बांद्रा-कुर्ला काॅम्प्लेक्समधे ट्रेनींगसाठी जातोय. कुर्ल्यापर्यंत लोकल व पुढे शेअर रिक्शा घेऊन जावे लागते. रिक्शासाठी मोठी रांग असते. पण पोलिसांच्या उपस्थितीमुळे सर्व शिस्तित चालले होते. दहा मिनिटात रिक्शा मिळाली. स्टेशनबाहेरील छोट्याछोट्या गल्ल्यांतून वाट काढत पंधरा वीस मिनिटात तीस रूपये देऊन मी इप्सित स्थळी पोहोचलो. दुपारी एका सहकार्‍याच्या ॲक्टिव्हावर बसून आजूबाजूच्या भागात फिरलो. त्याचे बँकेत काही काम होते. बीकेसीतल्या मोठमोठ्या ऑफिस इमारती पाहून डोळे दिपले. ह्या भागात रोज लाखो लोक कामासाठी येतात. त्यांचे अतोनात हाल होतात. पश्चिमेला बांद्र्याहून तर पूर्वेला कुर्ल्यावरून शेअर रिक्शा किंवा बसने प्रवास करावा लागतो. इथे मेट्रोचे जाळे असणे फार जरूरीचे आहे. इतक्या वर्षात ह्या भागात एवढ्या ऑफिस बिल्डिंग्ज होऊनही सामान्य लोकांसाठी काही सुविधा निर्माण करावेसे कोणाला वाटले नाही ही अतिशय दुर्दैवी गोष्ट आहे. संध्याकाळी पुन्हा शेअर रिक्शा. गुरूवारी कुर्ला स्टेशनबाहेर बाजार भरतो. तुफान गर्दी रस्त्यावर. शेवटी रिक्शा स्टेशनपासून काही अंतरावरच सोडली व त्या जनसागरातून वाट काढत का...

The danger of falling into a routine is that you get so dead from within. You see but do not observe, you hear but do not listen. The mind stops registering. Then nothing new emerges from the mind. It is the death of creativity. You feel a heaviness which does not move. You cannot shake it off. It settles down on your being. You just go through the motions, day in day out. To keep this heaviness at bay, you must constantly break your routine. Start doing new things all the time. Give your eyes and ears to novelty. Make your daily routine itself accommodate change and introduce change in it. If you do it, who knows, you may start living again. Ravindra Shenolikar

Today I completed a task at work which had been pending for some time and was at the back of my mind long enough. Needless to say, it gave me immense relief. I was in celebratory mood. I thought I would take a bottle of wine home and enjoy the moment. Then I remembered that mangoes had arrived in the market. We had not yet tasted the first mangoes of the season. Rather than enjoying wine all by myself, I thought the better idea was to buy mangoes which would be enjoyed by the whole family. So I bought some mangoes on my way home. Wine can wait.

स्वर होता जरी तो सवेच माझ्या गवसला न मज कधी आजवर जरी जाणवे त्याचे असणे उपेक्षिला मी त्यास निरंतर तरीही न रूसला माझ्यावर तो वाट पाही जणू विठू विटेवर अवचित एकदा येता कंठी ह्रदयी माझ्या आला गहिवर आनंदाच्या विशाल गगनी होऊ लागला माझा वावर जेव्हा अखेर मी आळवला गोठवलेला माझा हा स्वर